ബിൻ ലാദനെ വധിച്ച ഓപ്പറേഷനുശേഷം പാകിസ്ഥാനിൽ എന്തു സംഭവിച്ചു? വെളിപ്പെടുത്തലുകളുമായി പ്രസിഡന്റിന്റെ വക്താവിന്റെ പുതിയ പുസ്തകം

ന്യൂ ഡൽഹി: 2011 മേയ് 2ന്, യുഎസ് നാവിക സേനയുടെ കമാൻഡോകൾ പാകിസ്ഥാനിലെ അബോട്ടാബാദിൽ നടത്തിയ രഹസ്യ ഓപ്പറേഷനിൽ ലോകം മുഴുവൻ തിരയുന്ന ഭീകരനായ അൽഖായിദ നേതാവ് ഒസാമ ബിൻ ലാദനെ വധിച്ചു. അബോട്ടാബാദിലെ സൈനിക കന്റോൺമെന്റിൽ വർഷങ്ങളോളം ഒസാമ ഒളിച്ചുതാമസിച്ചിരുന്നു എന്നത് ലോകമറിഞ്ഞപ്പോൾ പാകിസ്ഥാൻ വലിയ ഞെട്ടലിലും നാണക്കേടിലുമായി. ഈ സംഭവത്തെത്തുടർന്ന് പാകിസ്ഥാൻ രാഷ്ട്രീയ നേതൃത്വത്തിനും സൈന്യത്തിനും രഹസ്യാന്വേഷണ ഏജൻസികൾക്കും കടുത്ത പ്രതിസന്ധികൾ നേരിടേണ്ടിവന്നു.

പാകിസ്ഥാൻ മുൻ പ്രസിഡന്റ് ആസിഫ് അലി സർദാരിയുടെ വക്താവും അടുത്ത സഹായിയുമായിരുന്ന ഫർഹത്തുള്ള ബാബർ എഴുതിയ ‘ദി സർദാരി പ്രസിഡൻസി: നൗ ഇറ്റ് മസ്റ്റ് ബി ടോൾഡ്’ എന്ന പുസ്തകത്തിൽ ഈ സംഭവങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള അപൂർവ വിവരങ്ങൾ വെളിപ്പെടുത്തുന്നു. റുപാ പബ്ലിഷേഴ്‌സ് പുറത്തിറക്കിയ ഈ പുസ്തകത്തിൽ, ഒസാമ ബിൻ ലാദന്റെ വധവും അതിനെത്തുടർന്ന് പാകിസ്ഥാനിൽ ഉണ്ടായ ‘ദേശീയ നാണക്കേടും’ വിശദീകരിക്കുന്ന 50 പേജുകളുണ്ട്.

ഒസാമയെ അമേരിക്കൻ സൈന്യം വധിക്കുന്ന 40 മിനിറ്റുകൾക്കുള്ളിൽ ഇസ്‌ലാമാബാദിലെ രാഷ്ട്രീയ നേതാക്കൾ അധികാര വടംവലിയിൽ ഏർപ്പെട്ടിരിക്കുകയായിരുന്നു. ഈ സംഭവത്തെക്കുറിച്ച് പുസ്തകത്തിൽ ഇങ്ങനെ പറയുന്നു: ‘പ്രതിരോധ സംവിധാനങ്ങൾ പോലും അറിയാതെ ഒസാമയുടെ ഒളിത്താവളത്തിൽ റെയ്ഡ് നടക്കുകയായിരുന്നു എന്ന തിരിച്ചറിവ് അമ്പരപ്പുണ്ടാക്കി. ഇത് നാണക്കേടും നിരാശയും ഭയവും ഉളവാക്കി.’

സർക്കാർ പ്രതികരണം

അബോട്ടാബാദ് റെയ്ഡിന്റെ ‘ഞെട്ടിക്കുന്ന വാർത്ത’ അറിഞ്ഞപ്പോൾ, രാവിലെ 6:30ന് പ്രസിഡന്റിന്റെ ഓഫീസിൽ ഒരു യോഗം വിളിച്ചുചേർത്തു. വിദേശകാര്യ മന്ത്രി ഹിന റബ്ബാനി ഖർ, വിദേശകാര്യ സെക്രട്ടറി സൽമാൻ ബഷീർ എന്നിവർ യോഗത്തിൽ പങ്കെടുത്തു. ബാബർ ഓർക്കുന്നു: ‘കഴിഞ്ഞ ഒരു ദശാബ്ദമായി പാകിസ്ഥാൻ ഒസാമയെക്കുറിച്ച് ഒരു വിവരവുമില്ലെന്ന് പറഞ്ഞിരുന്നു. ഇപ്പോൾ നമ്മൾ കുടുങ്ങിപ്പോയിരിക്കുന്നു…’

90 മിനിറ്റ് നീണ്ട യോഗത്തിന് ശേഷം പ്രസിഡന്റ് സർദാരി ബാബറിനോട് അഭിപ്രായം ചോദിച്ചപ്പോൾ ബാബർ ഉടൻതന്നെ പ്രതികരിച്ചു: ‘ഒന്നുകിൽ ഒത്തുകളി അല്ലെങ്കിൽ കഴിവില്ലായ്മ. മറ്റൊന്നുമില്ല… ഉടൻ ഒരു അന്വേഷണം നടത്തണം. സൈന്യത്തിനും ഐഎസ്‌ഐ (ഇന്റർസർവീസസ് ഇന്റലിജൻസ്) മേധാവികൾക്കുമെതിരെ നടപടിയെടുക്കുന്നത് കാണണം.’

ബാബറിന്റെ വിലയിരുത്തലിൽ, അബോട്ടാബാദ് റെയ്ഡിന് ശേഷം പാകിസ്ഥാൻ വലിയൊരു പ്രതിസന്ധിയിലായി. ‘ഓപ്പറേഷന്റെ പേരിൽ അഭിമാനിക്കാൻ കഴിയുമായിരുന്നില്ല, അതുപോലെ ദയനീയമായ രഹസ്യാന്വേഷണ പരാജയമോ സൈന്യത്തിന്റെ തയ്യാറെടുപ്പില്ലായ്മയോ അംഗീകരിക്കാനും കഴിഞ്ഞില്ല. ഇത് ഒത്തുകളിയുടെയോ കഴിവില്ലായ്മയുടെയോ വ്യക്തമായ ഉദാഹരണമായിരുന്നു.’

അന്വേഷണവും ഉത്തരവാദിത്തവും

അമേരിക്കൻ സൈനിക നടപടിക്ക് ശേഷം ഔദ്യോഗിക പ്രതികരണം അറിയിക്കാൻ പാകിസ്ഥാന് 14 മണിക്കൂർ വേണ്ടിവന്നു. ഈ പ്രസ്താവനയെ ബാബർ നിശിതമായി വിമർശിച്ചു: ‘അമേരിക്കയുമായി രഹസ്യാന്വേഷണ വിവരങ്ങൾ പങ്കുവെച്ചതുകൊണ്ടാണ് ഇത് സാധ്യമായതെന്ന ഔദ്യോഗിക പ്രസ്താവന പൊള്ളയും വിശ്വസനീയമല്ലാത്തതുമായിരുന്നു. നുണയുടെയും വഞ്ചനയുടെയും വല പുറത്തുവന്നു.’

ഈ സംഭവം പാകിസ്ഥാനിലെ രഹസ്യാന്വേഷണ സംവിധാനത്തിൽ ഒരു സമൂലമായ മാറ്റം വരുത്താൻ ഒരു അവസരമാണെന്ന് ബാബർ വിശ്വസിച്ചു. എന്നാൽ പ്രസിഡന്റ് സർദാരിയുടെ അഭിപ്രായം ഒരു അന്വേഷണ കമ്മീഷൻ രൂപീകരിക്കാമെങ്കിലും, ‘ആരെയും ശിക്ഷിക്കാൻ വേണ്ടിയായിരിക്കരുത്’ എന്നായിരുന്നു.

9/11ലെയും 2008ലെ മുംബൈ ആക്രമണങ്ങളെയും തുടർന്നുണ്ടായ അന്വേഷണ റിപ്പോർട്ടുകൾ വ്യക്തികളെ ശിക്ഷിക്കുന്നതിനേക്കാൾ സംവിധാനങ്ങൾ മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിലാണ് ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചതെന്ന് സർദാരി ബാബറിനോട് പറഞ്ഞു. ഒരു ‘പ്രധാനപ്പെട്ട രാജ്യം’ സൈനിക ജനറൽമാർക്കെതിരെ ശിക്ഷാ നടപടികൾ എടുക്കരുതെന്ന് തന്നോട് ആവശ്യപ്പെട്ടതായും സർദാരി വെളിപ്പെടുത്തി.

പുസ്തകത്തിൽ ബാബർ ഇങ്ങനെ ഉപസംഹരിക്കുന്നു: ‘ഒസാമ സംഭവത്തിന് ശേഷം യാതൊരു അന്വേഷണമോ, ഉത്തരവാദിത്തം ഏൽപ്പിക്കലോ, രഹസ്യാന്വേഷണ സംവിധാനങ്ങളുടെ പുനഃസംഘടനയോ ഉണ്ടായില്ല. സാധാരണ നേതൃത്വം ഭയന്നു പിന്മാറി. സൈനിക നേതൃത്വം അവരുടെ അഭിമാനം സംരക്ഷിക്കാൻ അത് ആഗ്രഹിച്ചില്ല. ചില വിദേശ സർക്കാരുകളും ഇത് ആഗ്രഹിച്ചില്ലെന്ന് പറയപ്പെടുന്നു… രഹസ്യാന്വേഷണ സംവിധാനത്തെ മാറ്റിയെടുക്കാനുള്ള അവസരം അങ്ങനെ നഷ്ടപ്പെട്ടു.’

അമേരിക്കൻ സന്ദർശനങ്ങളും ആശങ്കകളും

ഒസാമയുടെ വധത്തിനു ശേഷം അന്നത്തെ യുഎസ് സ്‌റ്റേറ്റ് സെക്രട്ടറി ഹിലാരി ക്ലിന്റൺ, സെനറ്റർ ജോൺ കെറി തുടങ്ങിയവരുടെ പാകിസ്ഥാൻ സന്ദർശനങ്ങൾ വലിയ അസ്വസ്ഥതയുണ്ടാക്കി. 2011 മേയ് 27ന് ക്ലിന്റൺ പാകിസ്ഥാൻ സന്ദർശിച്ചപ്പോൾ, ഭാവിയിൽ ‘ഏകപക്ഷീയമായ’ ആക്രമണങ്ങൾക്ക് അബോട്ടാബാദ് റെയ്ഡ് ഒരു മാതൃകയാക്കില്ലെന്ന് പാകിസ്ഥാൻ ഉറപ്പ് ആവശ്യപ്പെട്ടു. എന്നാൽ അത്തരം ഉറപ്പുകളൊന്നും ലഭിച്ചില്ല.

പുസ്തകത്തിൽ മറ്റ് ചില വെളിപ്പെടുത്തലുകളുമുണ്ട്. ഒസാമയുടെ ഒളിത്താവളം നിർമ്മിച്ച കരാറുകാരൻ ഉൾപ്പെടെയുള്ള വിവരങ്ങൾ അമേരിക്കൻ രഹസ്യാന്വേഷണ ഏജൻസികൾക്ക് അറിയാമായിരുന്നു. കൂടാതെ, ക്ലിന്റന്റെ സന്ദർശനത്തിനു ശേഷം സിഐഎ സംഘം ഒസാമയുടെ ഭാര്യമാരെ കണ്ടുമുട്ടിയെന്നും അവർ പാകിസ്ഥാൻ അന്വേഷണ ഏജൻസികളുടെ ‘കസ്റ്റഡിയിൽ’ ആയിരുന്നുവെന്നും പുസ്തകം പറയുന്നു.

പത്രപ്രവർത്തനത്തിൽ നിന്ന് രാഷ്ട്രീയത്തിലേക്ക് വന്ന ബാബർ, ബേനസീർ ഭൂട്ടോയുടെ ആദ്യ ഭരണകാലത്ത് (1988 1990) അവരുടെ ഔദ്യോഗിക പ്രസംഗങ്ങൾ എഴുതുന്ന ആളായിരുന്നു. പിന്നീട് ബേനസീറിന്റെ രണ്ടാം ഭരണകാലത്തും (1993 1996) അദ്ദേഹം അവരുടെ വക്താവായി സേവനം അനുഷ്ഠിച്ചു. സർദാരിയുടെ ഭാര്യയായിരുന്ന ഭൂട്ടോ 2007ൽ വധിക്കപ്പെട്ടു.

What happened in Pakistan after the operation that killed bin Laden? New book by the president’s spokesman with revelations